Wetenschappelijk Tijdschrift Autisme

In editie 2 2019 | Themanummer Zelfstandigheid en weerbaarheid

In deze special issue met als thema ‘Zelfstandigheid en weerbaarheid’ worden de resultaten van een aantal van deze werkgroepen en projecten beschreven. Deze bijdragen zijn illustratief voor de uiteenlopende methoden die gebruikt zijn om de gezamenlijke doelstelling te behalen.
In editie 2 2019 | Themanummer Zelfstandigheid en weerbaarheid

Multiplex autismegezinnen ontwikkelen tot zelfstandigheid

Door: Jeanet Landsman, Sigrid Piening & Inge van Balkom

Zeven (boven)gemiddeld intelligente jongvolwassenen uit ‘multiplex’ autismegezinnen onderzochten samen met ouders en behandelaars wat hen helpt om zelfstandiger te worden en wat dat voor hen betekent. Onder ‘zelfstandigheid’ wordt verstaan het onafhankelijk uitvoeren van praktische vaardigheden, rekening houdend met de eigen mogelijkheden. Uitkomsten van gesprekken en vragenlijsten geven aan dat passende zelfregie, waarbij tegelijk voldoende professionele ondersteuning aanwezig is, helpt om zelfstandiger te worden. Factoren die de weg naar onafhankelijkheid belemmeren zijn onder andere comorbide klachten zoals stemmings-, concentratie- en slaapproblemen, maar ook een slechte lichamelijke conditie en problemen met het omgaan met geld. Hulp en ondersteuning van professionals en familie hebben een positieve invloed op het verzelfstandigen.

Ontwikkeling van een e-learning over autismespectrumstoornissen voor leerkrachten in opleiding

Door: Anne K. Smit, Marie-Louise T. Courtens, Ellen Luteijn & Annelies de Bildt

Voor goed passend onderwijs aan leerlingen met een autismespectrumstoornis (ASS) is het belangrijk dat leerkrachten kennis en vaardigheden hebben voor het lesgeven aan deze leerlingen en kunnen samenwerken met ouders. Toch lijken leerkrachten in opleiding onvoldoende toegerust op dit gebied. Om hen beter toe te rusten voor het geven van passend onderwijs aan leerlingen met ASS inventariseerden we de wensen, behoeften en prioriteiten van leerkrachten, ouders en pabo’s. Op basis van deze inventarisatie ontwikkelden we een e-learningcursus met aandacht voor kennis over ASS, vaardigheden voor het lesgeven aan leerlingen met ASS en educatief partnerschap. De e-learning is klaar voor gebruik en de uitkomsten van de eerste evaluaties zijn positief. Verder onderzoek moet uitwijzen of de e-learning effectief is in het bevorderen van kennis en vaardigheden van leerkrachten in opleiding en de kwaliteit van onderwijs, en daarmee de kwaliteit van leven van leerlingen met ASS.

Verschil tussen oorspronkelijke bewoners en nieuwkomers van een woon-werkvoorziening voor mensen met ASS

Door: Liesbeth Bouwhuis, Ercolie R. Bossema, Thea Stroes & Anneloes Bal

Het Workhome te Wolfheze is een woon-werkvoorziening voor volwassenen met een autismespectrumstoornis. Nagegaan is in hoeverre de oorspronkelijke, oudere bewoners verschillen van de latere, jongere bewoners in de ernst van het autisme, de psychische gezondheid, het sociaal functioneren en de zelfredzaamheid. Door middel van een kwantitatief dossieronderzoek werden de scores van alle 38 bewoners verzameld op de Social Responsiveness Scale (SRS-A), Health of the Nation Outcome Scales (HoNOS) en Zelfredzaamheidsmatrix (ZRM) tezamen met gegevens over leeftijd, opnameduur en sekse. Het Workhome heeft oorspronkelijk 17 bewoners (77% is man, leeftijd (mediaan) 51 jaar) en 21 nieuwe bewoners (86% is man, leeftijd (mediaan) 38 jaar). De latere, jongere bewoners van het Workhome scoorden positiever dan de oorspronkelijke, oudere bewoners op de subschaal ‘sociaal bewustzijn’ van de SRS-A, de subschalen ‘gedragsproblemen’ en ‘beperkingen’ van de HoNOS en de subschaal ‘activiteiten van het dagelijkse leven’ van de ZRM.

Vroege herkenning van autisme is blijven(d) investeren in goede samenwerking

Door: Iris Servatius-Oosterling, Maarten van ’t Hof, Jenny den Boer, Simone Hein, Iris Kuijl, Nicolette Munsters, Marjolein Schutte-Koning, Rianne de Vries-Schuurman, Corinne Vlamings, Jan Buitelaar, Ina van Berckelaer-Onnes & Claudine Dietz

Vroege herkenning van autismespectrumstoornissen (ASS) moet leiden tot vroege interventie om de ontwikkeling van het kind en zijn/haar omgeving optimaal te bevorderen. Dat is de visie van de Werkgroep Vroegherkenning (Academische Werkplaats Autisme – AWA). Bij Sam (box 1) is relatief vroeg een diagnose gesteld en is passende hulp ingezet. Met goed resultaat. Maar wat als ouders niet hadden aangedrongen op verwijzing? Nog veel te vaak krijgen kinderen met (een vermoeden van) ASS te laat de juiste zorg. Dat kan en moet beter! Dit artikel beschrijft welke activiteiten door de werkgroep in samenwerking met vele partners uit het veld in gang zijn gezet om vroege herkenning van ASS in Nederland te verbeteren.

Een woonwijzer autisme voor gemeenten en woningcorporaties

Door: Heidi J.M. van Heijningen-Tousain, Marla Vernoy, Paul Blankert, Marian Hansen, Kurt Joseph, Michiel van Maaren, Marieke Beltman & Mieke Cardol

Aandacht voor de woonwensen van mensen met autisme is geen luxe maar noodzaak. Zonder passende woonplek kun je onvoldoende meedoen in de samenleving. In het kader van de Academische Werkplaats Autisme “Samen Doen!” heeft de werkgroep Wonen zich tot doel gesteld een WoonWijzer Autisme (WWA) te ontwikkelen, primair voor gemeenten en woningcorporaties, waarin nieuwe en bestaande kennis over wonen en autisme is gebundeld en toegankelijk wordt gemaakt. Nieuwe kennis is verkregen met behulp van praktijkgericht onderzoek, bestaande kennis werd geïnventariseerd met literatuuronderzoek.

Meer aandacht nodig voor zorgtransities bij jongeren met ASS

Door: SLarissa Sophie van Bodegom, Anneloes van Staa, Therese van Amelsvoort & Athanasios Maras

Vanwege de scheiding tussen de kinder- en jeugdpsychiatrie (KJP) en de volwassenenpsychiatrie (VWP) moet een jongere met een autismespectrumstoornis (ASS) overgedragen worden als voortzetting van zorg is geïndiceerd. Bij het proces van transitie van KJP naar VWP treden regelmatig problemen op, waardoor deze voor jongeren met ASS een extra uitdaging vormt. Het doel van deze studie is het inventariseren van ervaringen met de transitie van KJP naar VWP van jongvolwassenen met ASS. Hiervoor is een online vragenlijst verspreid onder een gelegenheidssample van jongvolwassenen (18-25 jaar) met ASS die de KJP hebben verlaten.

Meer lezen? Word abonnee!